Šta je to kolagen i koja je njegova ulogu u našem organizmu?
Kolagen je jedan od najobimnijih proteina u našem tijelu i predstavlja jedan od najbitnijih gradivnih elemenata mišića, ligamenata, tetiva i kože, a pored toga zastupljen je i u drugim dijelovima tijela kao što su krvni sudovi, rožnjača i zubi. To je materija u strukturi naše kože koja je održava elastičnom, mladom, čvrstom, zategnutom i sprečava nastanak dubinskih bora.
Pored toga poboljšava čvrstoću kose, te strukturu noktiju, utiče na zdravlje očiju, te pomaže kod različitih problema sa kožom. Do danas je poznato 28 različitih vrsta kolagena, a po važnosti se ističu četiri tipa.
Kolagen tip I je najčešći oblik koji se nalazi u sastavu kose, kože, noktiju, organa i ligamenata. Dobar izvor ove vrste je morski kolagen, koji se izoluje iz ribe a zbog sličnosti sa ljudskim kolagenom, postiže se visok stepen apsorpcije.
Kada je riječ o kolagenu tipa II on je zastupljen u elastičnoj hrskavici, u sluzokoži crijeva ali i ćelijama probavnog trakta. Drugi najčešći kolagen u ljudskom tijelu je kolagen tip III, koji igra značajnu ulogu u očuvanju zdravlja kože, kostiju, mišića i krvnih sudova (ovaj tip se izoluje iz goveđeg kolagena), dok se kolagen tip IV nalazi u koži ali u znatno manjoj količini.
Kako se odigrava sinteza kolagena i šta sve ima uticaj na njegovo stvaranje ali i nestajanje u našem organizmu?
Naš organizam proizvodi prokolagen od koga kasnije nastaje kolagen i to kombinacijom aminokiselina glicin, prolin i hidroksiprolin. Hidroksiprolin je neophodan za stabilnost kolagena, a nastaje modifikovanjem aminokiselina prolina, pri čemu važnu ulogu u ovom procesu ima vitamin C.
Pored toga vitamin C je zadužen za ekspresiju gena ćelija koje su odgovorne za proizvodnju kolagena. Uz sve poznate benefite vitamina C, njegova važna uloga u sintezi kolagena i očuvanja kolagena u našem organizmu predstavlja još jedan razlog zbog kojih serum sa vitaminom C treba da bude dio naše svakodnevne skincare rutine.
Proces sinteze kolagena u našem organizmu odigrava se svakodnevno, zdrava i mlada koža se lako regeneriše i nadoknađuje izgubljena kolagenska vlakna, ali kako starimo naš organizam proizvodi sve manje kolagena, koji je slabijeg kvaliteta i tako nastaje njegov deficit. Usporena sinteza kolagena počinje između dvadesete i tridesete godina života, pa je upravo to pravo vrijeme da se počne misliti o kolagenu kao suplementu.
Pored toga loše životne navike, kao što su prekomjeran unos šećera, pušenje, često izlaganje suncu takođe doprinose smanjenom nivou kolagena u našem organizmu. Nedostatak kolagena manifestuje se na različite načine, dolazi do promjena koštano mišićnog sistema, javlja se ukočenost a ima uticaja i na imuni sistem čovjeka. Promjene su posebno vidljive na koži, javljaju se bore, celulit, smanjena elastičnost kože i odsustvo sjaja.
Koji su to oblici u kojima se kolagen može koristiti kao suplement i o čemu sve treba voditi računa prilikom upotrebe egzogenog kolagena?
Generalno kolagen se može podijeliti na endogeni (onaj koji stvara naš organizam) i egzogeni (onaj koji unosimo putem suplemenata). Kao suplement najčešće dolazi u hidrolizovanom obliku, odnosno taj oblik se sastoji od manjih peptida koji stimulišu fibroblaste za proizvodnju novog kolagena. Apsorpcija hidrolizovanog oblika iz suplemenata iznosi oko 70%, dok iz hrane svega oko 30%. Danas se na tržištu nalazi veliki broj preparata sa kolagenom. Važno je voditi računa o tome koji kolagen koristimo i uvijek treba da izaberemo proizvode koji sadrže najkvalitetnije sirovine.
Ono što je važno i neophodno naglasiti jeste da i kolagen može izazvati neke neželjene reakcije. Neke od njih su gastrointestinalne smetnje, loš ukus u ustima, zatvor a kod pojedinih pacijenata javljaju se alergijske reakcije. Takođe, za vrijeme upotrebe kolagena može doći do povećanog nivoa kalcijuma u organizmu, što može dovesti do mučnine, zatvora, umora pa i poremećaja srčanog ritma. U tom slučaju najbolje je smanjiti dozu kolagena, a ako se neželjene reakcije i dalje pojavljuju poželjno je izbaciti suplementaciju kolagenom.
Svakako prilikom uvođenja novih suplemenata poželjno je posavjetovati se sa ljekarom ili farmaceutom kako bi se izbjegle potencijalne interakcije i spriječila neželjena dejstva. Kada je riječ o upotrebi kolagena za vrijeme trudnoće i dojenja, nema dovoljno kliničkih istraživanja pa se ne preporučuje njegova upotreba u tom životnom periodu .
Kako izabrati pravi kolagen?
Danas, postoji veliki broj preparata kolagena na tržištu u različitim oblicima. Obično je kolagen u obliku praška ili tečnosti, koncentrovaniji. U zavisnosti od toga koji efekat želite da postignete upotrebom kolagena najbolje je birati preparat, pa tako ako prvenstveno želite da utičete na zdravlje zglobova i hrskavica, poželjno je izabrati preparate koji prevashodno sadrže kolagen tip II. Sa druge strane ukoliko kolagen uvodite kao suplement, zarad ljepote kože i noktiju, birajte preparate koje većinski sadrže kolagen tipa I.
Ukoliko Vam ne odgovara kolagen jednog proizvođača, pokušajte ga zamijeniti sa drugim, jer često neželjene reakcije mogu biti prouzrokovane pomoćnim supstancama koje ulaze u sastav preparata.
Jedan od preparata na našem tržištu koji se posebno izdvaja je Novellius Medical hydrocollagen. Nakon dugogodišnjeg rada, upotrebom naprednih tehnoloških metoda i istraživanja stručnjaka, francuska kompanija razvila je preparat pod nazivom Novellius Medical hydrocollagen. Novellius sadrži kvalitetno odabrane kompleksne peptide (izolovane iz divlje ribe) koji stimulišu fibroblaste za proizvodnju novog kolagena, elastina i hijaluronske kiseline.
Ono što Novellius kolagen izdvaja od drugih, je visok stepen apsorpcije iz gastrointestinalnog trakta (čak 98%), kao i činjenica da u njegov sastav ulaze esencijalne aminokiseline koje su ključni gradivni elementi svih vrsta kolagena. Takođe Novellius Medical hydrocollagen ne sadrži šećere, emulgatore, niti specifične vitamine nego u njegov sastav ulaze isključivo komponente koje pospješuju tvorbu novog kolagena.
Klinički je dokazano njegovo djelovanje te tako Novellius dovodi do glatke i sjajne kože, zatim poboljšane hidriranosti naše kože te sprečava nastanak dubinskih bora. Preporučena dnevna doza je jedna do dvije kesice na dan koje se rastvaraju u 200 ml vode.
Zaključak
Kolagen je veoma važan protein u našem tijelu i ima brojne funkcije, koje su važne za naše zdravlje ali i za dobar i zdrav izgled naše kože. Kako se sa godinama smanjuje nivo kolagena, poželjno je uvesti ga u suplementaciju pri čemu je preporuka da se uzima svakodnevno u kontinuitetu od 3 do 6 mjeseci, nakon čega se može napraviti kraća pauza. Zbog korelacije vitamina C i kolagena dobitna kombinacija za zdravu, elastičnu, sjajnu kožu bez bora predstavlja kombinacija Novellius Medical hydrocollagena zajedno sa vitamin C serumom.
Ono što je važno naglasiti jeste da se preporučena dnevna doza ne smije prekoračiti, a ona za kolagen iznosi od 10-15 grama u zavisnosti od proizvođača. Ukoliko se javi bilo koja neželjena reakcija prilikom upotrebe kolagena, obavezno se posavjetujte sa ljekarom ili farmaceutom kako bi zajedno pronašli najbolje rješenje za Vas.
